Osoba

Spychalski Marian

• Marian Spychalski
• Marszałek Spychalski

ur. 1906-12-06 w Łodzi, zm. 1980-06-07 w Warszawie

Polski komunista, wojskowy, architekt i urbanista. Urodził się w Łodzi, w robotniczej rodzinie z PPS-owskimi tradycjami. W 1926 roku ukończył Męskie Gimnazjum Matematyczno-Przyrodnicze. W 1929 roku wstąpił w szeregi Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej „Życie” i rozpoczął studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, które ukończył z wyróżnieniem w 1931 roku. Był komunistą z przekonania, w tym samym roku wstąpił do KPP. Przeniósł się do Poznania by aktywnie agitować i kaptować dla sprawy inteligencję. W 1935 roku zasiadł na stanowisku kierownika Pracowni Planu Ogólnego Wydziału Planowania w Zarządzie Miejskim w Warszawie. Równolegle z działaniami na rzecz komunistów brał udział w konkursach architektonicznych i urbanistycznych zajmując wysokie lokaty ze swoimi pracami, dotyczącymi zabudowy między innymi Katowic, Warszawy czy Gdyni. Kampanię wrześniową przetrwał w Warszawie, przygotowując projekt odbudowy miasta. Latem 1942 roku przejął obowiązki Szefa Sztabu Gwardii Ludowej. W 1943 roku przejął obowiązki Szefa wywiadu GL. Niektóre źródła podają, że w toku powojennych przesłuchań wyznał, że był jednym z współautorów słynnego donosu do Gestapo z 1943 roku, który zawierał listę przedstawicieli "żydokomuny" niewygodnych dla PPR, sam Spychalski zaś w 1950 roku odwołał swoje zeznania. W 1944 roku został członkiem Krajowej Rady Narodowej, a następnie zaczął dowodzić Oddziałem II Sztabu Głównego. Kolejno udał się do Moskwy, gdzie dokooptowano go do zespołu pracującego nad stworzeniem Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. 7 sierpnia przybył do Lublina. Był orędownikiem i jednym z inicjatorów odbudowy Warszawy, przewodził Komitetowi Wykonawczemu Naczelnej Rady Odbudowy Warszawy. 3 maja 1945 roku awansowany na generała brygady. W latach 1945-1949 pełnił funkcję wiceministra obrony narodowej i zastępcy naczelnego dowódcy Wojska Polskiego do spraw polityczno-wychowawczych. W 1948 roku wszedł w skład ścisłego kierownictwa PZPR. 13 maja 1950 roku został aresztowany i oskarżony o siłową próbę zmiany ustroju PRL. W ramach amnestii zwolniony z więzienia w marcu 1956 roku. Od tego momentu błyskawicznie rehabilitowany, uzyskiwał coraz to wyższe stanowiska partyjne, zwieńczone wyborem do Sejmu oraz mianowaniem na Ministra Obrony Narodowej. 22 lipca 1957 awansował na generała broni. 7 października 1963 roku został mianowany ostatnim Marszałkiem Polski. Jego praca dla armii szła w parze z zawodem architekta, który wciąż wykonywał, w 1958 roku został szefem Społecznego Funduszu Odbudowy Kraju i Stolicy. W latach 1968-71 był przewodniczącym ogólnopolskiego komitetu Frontu Jedności Narodu. Jako jeden z najbliższych współpracowników Wiesława Gomułki został odsunięty od władzy w następstwie wydarzeń grudnia 1970 na Wybrzeżu. Zmarł 7 czerwca 1980 roku, pochowano go na Powązkach.

Łódź, Warszawa, Lwów, Moskwa, Wrocław

wojskowy, architekt, polityk

Final

Full

Jan Zagwojski, 2020-12-17

• polski