Projekt EOG

Wrocław i Falstad nie zapomną!

Projekt „Wrocław i Falstad nie zapomną! Polskie i Norweskie spojrzenie na totalitaryzmy. Działania edukacyjne, badawcze, wystawiennicze, wydawnicze i popularyzatorskie o różnych doświadczeniach Wrocławia i Falstad totalitaryzmu hitlerowskiego i stalinowskiego w okresie II wojny światowej” korzysta z dofinansowania o wartości 1.549.303,02 zł otrzymanego od Islandii, Liechtensteinu i Norwegii ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2014-2021 oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w ramach Programu „Kultura”, Działanie 2 „Poprawa dostępu do kultury i sztuki”.

Celem projektu jest realizacja kompleksowego programu popularyzującego przy użyciu tradycyjnych i nowoczesnych narzędzi polskiego i norweskiego doświadczenia hitlerowskiego i stalinowskiego totalitaryzmu we Wrocławiu i Falstad.

Ośrodek Pamięć i Przyszłość w październiku 2021 roku rozpoczął projekt pt. „Wrocław i Falstad nie zapomną” we współpracy z norweskim Centrum Falstad. Projekt skupia się na mieście Wrocławiu i miejscach pamięci, znajdujących się w tym mieście oraz na żyjących Świadkach Historii. Realizowany jest ze względu na szybko upływający czas i coraz mniejszą ilość Świadków, którzy mają możliwość, aby wyjść do ludzi i opowiedzieć tak długo skrywaną w sobie historię swojego życia.
Projekt składa się z kilku modułów, także z odwiedzin dyrektora Centrum Falstad – Christiana Wee, który przybył do Centrum Historii Zajezdnia w dniach 1-3 grudnia 2021 roku. Zaplanowana jest także studyjna wizyta grupy badawczej, wolontariuszy i zespołu Centrum Historii Zajezdnia w czerwcu 2022 r. w Norwegii, mająca na celu przynieśc merytoryczne korzyści dla projektu.

Ważna dla projektu jest Izba Pamięci Golgota Wschodu przy ul. Wittiga 10 we Wrocławiu, w której miejscu powstanie nowoczesna wystawa narracyjna i zostanie udostępniona dla większej ilości zwiedzających z Wrocławia, Polski i z zza granicy.

Poprzez projekt chcemy zwiększyć świadomość ludzi, szczególnie tych młodych, o historii, ludziach, którzy żyją wśród nas i mają nam wiele do powiedzenia. Nic bowiem tak nie porusza jak opowieść z ust osoby, która rzeczywiście przeżyła czasy reżimów totalitarnych.

Projekt zakończył się 30 września 2023 r., natomiast uroczyste zakończenie odbyło się 26 września 2023 r. w Centrum Historii Zajezdnia.

Logotyp „Wrocław i Falstad nie zapomną” przedstawia splatające się ze sobą litery W i F. Nawiązują one do dwóch miejscowości, z których się wywodzimy: Wrocław i Falstad. Historia obydwu miejsc jest niezwykle bogata i choć tak bardzo się różnimy, przyświeca nam ten sam cel. W obu miastach istniały obozy, w których tysiące ofiar było zmuszanych do pracy i życia w nieludzkich warunkach. Do Wrocławia przybywali też po II wojnie światowej zesłańcy na Syberię. Chcemy, aby pamiętano o tragicznych wydarzeniach związanych z wielkimi totalitaryzmami XX wieku: reżimem hitlerowskim i stalinowskim. Tak, aby pamięć o ludziach, którzy wówczas ucierpieli, nie zginęła.
Symbolika kolorów w naszym logotypie jest równie ważna. Są to kolory czarny i zielony. Wskazują one na trudne doświadczenia poprzednich pokoleń i nadzieję. Mają w sobie moc wzrastania i odrodzenia, niczym wschodzący zielony kiełek po srogiej zimie.
Pamięć ma wielką moc, jeśli tylko jest otwarta na pojednanie i życie. Do tego potrzeba stawania w prawdzie wobec faktów historycznych, bycia otwartymi i starania się o wzajemne zrozumienie.
Poprzez logo projektu chcemy wyrazić wartości, jakie nam przyświecają. Chcemy by pamięć o ludziach uczyniła nas mądrzejszymi i nauczyła szacunku dla każdego. Poprzez pamięć oddajemy też hołd ludziom, którzy przeżyli te tragiczne wydarzenia, ale też także tym, którzy polegli. Dzięki projektowi dajemy dziś głos tym, którym go odebrano, przez co przez wiele lat nie mogli mówić o swoich doświadczeniach.
Nazwa projektu „Wrocław i Falstad nie zapomną!” jest wezwaniem do pamiętania o ludziach i ich losach. Wielu bowiem uczestniczyło w odbudowie społeczeństwa po dramacie wojny i niewoli. Nie chodzi nam jednak o bycie pamiętliwym, braku przebaczenia czy wręcz celebrowaniu swoistego poczucia bycia ofiarą. Chcemy, by dzięki mówieniu o doświadczeniach przeszłości wyzwolić się ze zła, które stało się udziałem mieszkańców naszych miast przed ponad 75 laty.
Na projekt „Wrocław i Falstad nie zapomną!” składają się komponenty:
  1. Wystawa narracyjna „Golgota Wschodu” przy ul. Wittiga 10 we Wrocławiu wraz z programem edukacyjnym.
  2. „Opowiadam Wrocław” – 4 warsztaty i 4 serie „lekcji żywej historii” (16 Świadków Historii).
  3. Aplikacja mobilna „Wrocław pamięta on-line” , Śna temat miejsc pamięci Zesłańców Sybiru, osób represjonowanych przez III Rzeszą,
  4. „Wrocław pamięta” – mikroprojekty z nauczycielami i wrocławskimi NGO-sami w obszarze upamiętniania we Wrocławiu ofiar totalitaryzmów (edukacja i popularyzacja, min. 4 warsztaty dla specjalistów, min. 15 wydarzeń z młodzieżą i rodzinami).
  5. Stworzenie narzędzia on-line wraz z pracą warsztatową na temat sposobów edukacji i (narzędzie edukacyjne rekonstrukcji obozu pracy w Falstad w Norwegii).
  6. „Wrocławskie cmentarze – pamięć miasta” – badania i stworzenie wyszukiwarki nt. miejsc pochówku na wrocławskich cmentarzach działaczy i członków zrzeszeń byłych ofiar reżimów totalitarnych, ważnych postaci z historii Wrocławia oraz edukacyjne wydarzenia towarzyszące.
  7. Przewodniki o ofiarach totalitaryzmów: „Wrocław szlakiem pamięci osób represjonowanych przez III Rzeszę” (robocza nazwa), „Wrocław szlakiem Zesłańców Sybiru” wyd. 2 oraz 10 artykułów popularno-naukowych (opracowanie wątków polskich, norweskich, żydowskich, opracowanie zbiorów historii mówionej Ośrodka).
  8. Społeczna akcja edukacyjno-popularyzatorska z Radiem Wrocław: pamiątki i wspomnienia o Sybirakach i Ofiarach represji III Rzeszy.
  9. Wizyta studyjna w Falstad – praca warsztatowa nad nowymi sposobami mówienia o totalitaryzmach XX wieku.

DR MAREK KOSENDIAK (KIEROWNIK DZIAŁU PRZEDSIĘWZIĘĆ INSTYTUCJONALNYCH) – PRZEWODNICZĄCY ZESPOŁU, KOORDYNATOR PROJEKTU;
MAŁGORZATA FELIŃSKA – SPECJALISTKA DS. MERYTORYCZNYCH W PROJEKCIE EOG, KIEROWNIK MODUŁÓW „WROCŁAW PAMIĘTA”, „OPOWIADAM WROCŁAW” I „WIZYTA STUDYJNA”;
ALEKSANDRA SKÓRSKA – SPECJALISTKA DS. ORGANIZACYJNYCH W PROJEKCIE EOG;
PIOTR JAGIEŁŁO-SZOSTAK – KIEROWNIK MODUŁU WYSTAWIENNICZEGO „GOLGOTA WSCHODU”;
PRZEMYSŁAW GÓRAL – KIEROWNIK DZIAŁU EDUKACJI;
DR KATARZYNA BOCK-MATUSZYK – KIEROWNICZKA MODUŁU HISTORII MÓWIONEJ;
KAMILLA JASIŃSKA – OPIEKUN MERYTORYCZNY MODUŁU „WROCŁAWSKIE CMENTARZE – PAMIĘĆ MIASTA” I WYDAWNICTW PROJEKTOWYCH;
MATYLDA JANIEC – KIEROWNICZKA MODUŁU „WROCŁAW PAMIĘTA – ON-LINE”;
JULIUSZ WOŹNY – CZŁONEK ZESPOŁU;
GABRIELA MIĘDLAR – CZŁONEK ZESPOŁU;
JAKUB WANOT – CZŁONEK ZESPOŁU;
BARBARA JARLACZYK – CZŁONEK ZESPOŁU.
SVITLANA AVILOVA – SPECJALISTKA DS. KSIĘGOWYCH W PROJEKCIE EOG;
JAN ZAGWOJSKI – CZŁONEK ZESPOŁU, KOORDYNATOR WYSTAWY „GOLGOTA WSCHODU”;
ANNA ADAMSKA-HUME – CZŁONEK ZESPOŁU, SPECJALISTKA W SEKCJI „GOLGOTA WSCHODU”;
KAROL MACIĄG – CZŁONEK ZESPOŁU, SPECJALISTA W SEKCJI „GOLGOTA WSCHODU”, SPECJALISTA DS. MARKETINGU W PROJEKCIE EOG;
MARTYNA KUNECKA – CZŁONEK ZESPOŁU, SPECJALISTKA DS. EDUKACJI W PROJEKCIE EOG;
JOANNA HAJŁASZ – CZŁONEK ZESPOŁU;
ANNA JĘDRZEJCZAK – CZŁONEK ZESPOŁU.
EWA MAJ – CZŁONEK ZESPOŁU BADAWCZEGO
KAMIL BORECKI – CZŁONEK ZESPOŁU BADAWCZEGO
MAREK SZAJDA – CZŁONEK ZESPOŁU BADAWCZEGO
MARCIN MUSIAŁ – CZŁONEK ZESPOŁU BADAWCZEGO
SZYMON BENIUK – CZŁONEK ZESPOŁU BADAWCZEGO
DOMINIKA JURCZAK – SPECJALISTKA DS. ORGANIZACYJNYCH W PROJEKCIE EOG;
ANNA HAJDUK – SPECJALISTKA DS. PROMOCJI PROJEKTU EOG
ALEKSANDRA SURLEJ-FARYS – KIEROWNIK MODUŁU WYSTAWIENNICZEGO „GOLGOTA WSCHODU”;
NATALIA NIEMIEC – SPECJALISTKA DS. PROMOCJI W PROJEKCIE EOG;
IWONA WAWRZKOWICZ – SPECJALISTKA DS. KSIĘGOWYCH W PROJEKCIE EOG;

PARTNERZY PROJEKTU:

CENTRUM W FALSTAD (FALSTAD CENTRE)
ZOSTAŁO UTWORZONE W 2000 ROKU NA TERENIE DAWNEGO OBOZU SS FALSTAD ISTNIEJĄCEGO W NORWEGII POD OKUPACJĄ NAZISTOWSKĄ. W OKRESIE JEGO DZIAŁANIA W LATACH 1941 -1945 W SS STRAFGEFANGENENLAGER FALSTAD WIĘZIONYCH BYŁO PONAD 4 000 WIĘŹNIÓW Z 15 KRAJÓW. W MIEJSCU EGZEKUCJI, W LESIE W FALSTAD, PRZEPROWADZONO EGZEKUCJĘ NA OKOŁO 220 WIĘŹNIACH.
OBECNIE CENTRUM W FALSTAD EDUKUJE STUDENTÓW W DZIEDZINIE HISTORII WOJENNEJ I PRAW CZŁOWIEKA. CO ROKU CENTRUM JEST ODWIEDZANE PRZEZ PONAD 8 000 STUDENTÓW, A W MUZEUM ZNAJDUJE SIĘ KILKA WYSTAW DOTYCZĄCYCH RÓŻNYCH CZĘŚCI HISTORII OBOZU.
CENTRUM W FALSTAD JEST INSTYTUCJĄ SPONSOROWANĄ PRZEZ PAŃSTWO, POŚWIĘCONĄ EDUKACJI, BADANIOM I PRZEKAZYWANIU INFORMACJI NA TEMAT HISTORII WIĘZIENNEJ II WOJNY ŚWIATOWEJ ORAZ PRAW CZŁOWIEKA. UCZESTNICZY W WIELU GRANTACH EUROPEJSKICH I KRAJOWYCH.
OBECNIE CENTRUM W FALSTAD POSIADA 18 PRACOWNIKÓW: PEDAGOGÓW, BADACZY I ARCHIWISTÓW. @FALSTADSENTERET FACEBOOK

PARTNERZY LOKALNI:

STOWARZYSZENIE PAMIĘCI ZESŁAŃCÓW SYBIRU, @STOWARZYSZENIE PAMIĘCI ZESŁAŃCÓW SYBIRU

ZWIĄZEK SYBIRAKÓW ODDZIAŁ WROCŁAW, @ZWIĄZEK SYBIRAKÓW WROCŁAW

STOWARZYSZENIE DOLNOŚLĄSKA RODZINA KATYŃSKA WE WROCŁAWIU,

TOWARZYSTWO MIŁOŚNIKÓW WROCŁAWIA, @TOWARZYSTWOMILOSNIKOWWROCLAWIA

STOWARZYSZENIE POLAKÓW REPRESJONOWANYCH PRZEZ III RZESZĘ,

STOWARZYSZENIE ODRA-NIEMEN, @STOWARZYSZENIE ODRA-NIEMEN

DOM ZAKONNY PROWINCJI WARSZAWSKIEJ ZGROMADZENIA NAJŚWIĘTSZEGO ODKUPICIELA WE WROCŁAWIU,

ŚLĄSKIE TOWARZYSTWO GENEALOGICZNE WE WROCŁAWIU, @ŚLĄSKIE TOWARZYSTWO GENEALOGICZNE

PATRON MEDIALNY:

RADIO WROCŁAW, @RADIOWROCLAW

© Centrum Historii Zajezdnia 2025 All right reserved.