Wrocław i Falstad nie zapomną!
Projekt „Wrocław i Falstad nie zapomną! Polskie i Norweskie spojrzenie na totalitaryzmy. Działania edukacyjne, badawcze, wystawiennicze, wydawnicze i popularyzatorskie o różnych doświadczeniach Wrocławia i Falstad totalitaryzmu hitlerowskiego i stalinowskiego w okresie II wojny światowej” korzysta z dofinansowania o wartości 1.549.303,02 zł otrzymanego od Islandii, Liechtensteinu i Norwegii ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2014-2021 oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, w ramach Programu „Kultura”, Działanie 2 „Poprawa dostępu do kultury i sztuki”.
Celem projektu jest realizacja kompleksowego programu popularyzującego przy użyciu tradycyjnych i nowoczesnych narzędzi polskiego i norweskiego doświadczenia hitlerowskiego i stalinowskiego totalitaryzmu we Wrocławiu i Falstad.
Ośrodek Pamięć i Przyszłość w październiku 2021 roku rozpoczął projekt pt. „Wrocław i Falstad nie zapomną” we współpracy z norweskim Centrum Falstad. Projekt skupia się na mieście Wrocławiu i miejscach pamięci, znajdujących się w tym mieście oraz na żyjących Świadkach Historii. Realizowany jest ze względu na szybko upływający czas i coraz mniejszą ilość Świadków, którzy mają możliwość, aby wyjść do ludzi i opowiedzieć tak długo skrywaną w sobie historię swojego życia.
Projekt składa się z kilku modułów, także z odwiedzin dyrektora Centrum Falstad – Christiana Wee, który przybył do Centrum Historii Zajezdnia w dniach 1-3 grudnia 2021 roku. Zaplanowana jest także studyjna wizyta grupy badawczej, wolontariuszy i zespołu Centrum Historii Zajezdnia w czerwcu 2022 r. w Norwegii, mająca na celu przynieśc merytoryczne korzyści dla projektu.
Ważna dla projektu jest Izba Pamięci Golgota Wschodu przy ul. Wittiga 10 we Wrocławiu, w której miejscu powstanie nowoczesna wystawa narracyjna i zostanie udostępniona dla większej ilości zwiedzających z Wrocławia, Polski i z zza granicy.
Poprzez projekt chcemy zwiększyć świadomość ludzi, szczególnie tych młodych, o historii, ludziach, którzy żyją wśród nas i mają nam wiele do powiedzenia. Nic bowiem tak nie porusza jak opowieść z ust osoby, która rzeczywiście przeżyła czasy reżimów totalitarnych.
Projekt zakończył się 30 września 2023 r., natomiast uroczyste zakończenie odbyło się 26 września 2023 r. w Centrum Historii Zajezdnia.

Pamięć ma wielką moc, jeśli tylko jest otwarta na pojednanie i życie. Do tego potrzeba stawania w prawdzie wobec faktów historycznych, bycia otwartymi i starania się o wzajemne zrozumienie.
Na projekt „Wrocław i Falstad nie zapomną!” składają się komponenty:
- Wystawa narracyjna „Golgota Wschodu” przy ul. Wittiga 10 we Wrocławiu wraz z programem edukacyjnym.
- „Opowiadam Wrocław” – 4 warsztaty i 4 serie „lekcji żywej historii” (16 Świadków Historii).
- Aplikacja mobilna „Wrocław pamięta on-line” , Śna temat miejsc pamięci Zesłańców Sybiru, osób represjonowanych przez III Rzeszą,
- „Wrocław pamięta” – mikroprojekty z nauczycielami i wrocławskimi NGO-sami w obszarze upamiętniania we Wrocławiu ofiar totalitaryzmów (edukacja i popularyzacja, min. 4 warsztaty dla specjalistów, min. 15 wydarzeń z młodzieżą i rodzinami).
- Stworzenie narzędzia on-line wraz z pracą warsztatową na temat sposobów edukacji i (narzędzie edukacyjne rekonstrukcji obozu pracy w Falstad w Norwegii).
- „Wrocławskie cmentarze – pamięć miasta” – badania i stworzenie wyszukiwarki nt. miejsc pochówku na wrocławskich cmentarzach działaczy i członków zrzeszeń byłych ofiar reżimów totalitarnych, ważnych postaci z historii Wrocławia oraz edukacyjne wydarzenia towarzyszące.
- Przewodniki o ofiarach totalitaryzmów: „Wrocław szlakiem pamięci osób represjonowanych przez III Rzeszę” (robocza nazwa), „Wrocław szlakiem Zesłańców Sybiru” wyd. 2 oraz 10 artykułów popularno-naukowych (opracowanie wątków polskich, norweskich, żydowskich, opracowanie zbiorów historii mówionej Ośrodka).
- Społeczna akcja edukacyjno-popularyzatorska z Radiem Wrocław: pamiątki i wspomnienia o Sybirakach i Ofiarach represji III Rzeszy.
- Wizyta studyjna w Falstad – praca warsztatowa nad nowymi sposobami mówienia o totalitaryzmach XX wieku.
Zespół projektowy
DR MAREK KOSENDIAK (KIEROWNIK DZIAŁU PRZEDSIĘWZIĘĆ INSTYTUCJONALNYCH) – PRZEWODNICZĄCY ZESPOŁU, KOORDYNATOR PROJEKTU;
MAŁGORZATA FELIŃSKA – SPECJALISTKA DS. MERYTORYCZNYCH W PROJEKCIE EOG, KIEROWNIK MODUŁÓW „WROCŁAW PAMIĘTA”, „OPOWIADAM WROCŁAW” I „WIZYTA STUDYJNA”;
ALEKSANDRA SKÓRSKA – SPECJALISTKA DS. ORGANIZACYJNYCH W PROJEKCIE EOG;
PIOTR JAGIEŁŁO-SZOSTAK – KIEROWNIK MODUŁU WYSTAWIENNICZEGO „GOLGOTA WSCHODU”;
PRZEMYSŁAW GÓRAL – KIEROWNIK DZIAŁU EDUKACJI;
DR KATARZYNA BOCK-MATUSZYK – KIEROWNICZKA MODUŁU HISTORII MÓWIONEJ;
KAMILLA JASIŃSKA – OPIEKUN MERYTORYCZNY MODUŁU „WROCŁAWSKIE CMENTARZE – PAMIĘĆ MIASTA” I WYDAWNICTW PROJEKTOWYCH;
MATYLDA JANIEC – KIEROWNICZKA MODUŁU „WROCŁAW PAMIĘTA – ON-LINE”;
JULIUSZ WOŹNY – CZŁONEK ZESPOŁU;
GABRIELA MIĘDLAR – CZŁONEK ZESPOŁU;
JAKUB WANOT – CZŁONEK ZESPOŁU;
BARBARA JARLACZYK – CZŁONEK ZESPOŁU.
SVITLANA AVILOVA – SPECJALISTKA DS. KSIĘGOWYCH W PROJEKCIE EOG;
JAN ZAGWOJSKI – CZŁONEK ZESPOŁU, KOORDYNATOR WYSTAWY „GOLGOTA WSCHODU”;
ANNA ADAMSKA-HUME – CZŁONEK ZESPOŁU, SPECJALISTKA W SEKCJI „GOLGOTA WSCHODU”;
KAROL MACIĄG – CZŁONEK ZESPOŁU, SPECJALISTA W SEKCJI „GOLGOTA WSCHODU”, SPECJALISTA DS. MARKETINGU W PROJEKCIE EOG;
MARTYNA KUNECKA – CZŁONEK ZESPOŁU, SPECJALISTKA DS. EDUKACJI W PROJEKCIE EOG;
JOANNA HAJŁASZ – CZŁONEK ZESPOŁU;
ANNA JĘDRZEJCZAK – CZŁONEK ZESPOŁU.
EWA MAJ – CZŁONEK ZESPOŁU BADAWCZEGO
KAMIL BORECKI – CZŁONEK ZESPOŁU BADAWCZEGO
MAREK SZAJDA – CZŁONEK ZESPOŁU BADAWCZEGO
MARCIN MUSIAŁ – CZŁONEK ZESPOŁU BADAWCZEGO
SZYMON BENIUK – CZŁONEK ZESPOŁU BADAWCZEGO
DOMINIKA JURCZAK – SPECJALISTKA DS. ORGANIZACYJNYCH W PROJEKCIE EOG;
ANNA HAJDUK – SPECJALISTKA DS. PROMOCJI PROJEKTU EOG
ALEKSANDRA SURLEJ-FARYS – KIEROWNIK MODUŁU WYSTAWIENNICZEGO „GOLGOTA WSCHODU”;
NATALIA NIEMIEC – SPECJALISTKA DS. PROMOCJI W PROJEKCIE EOG;
IWONA WAWRZKOWICZ – SPECJALISTKA DS. KSIĘGOWYCH W PROJEKCIE EOG;
Partnerzy Projektu
PARTNERZY PROJEKTU:
CENTRUM W FALSTAD (FALSTAD CENTRE)
ZOSTAŁO UTWORZONE W 2000 ROKU NA TERENIE DAWNEGO OBOZU SS FALSTAD ISTNIEJĄCEGO W NORWEGII POD OKUPACJĄ NAZISTOWSKĄ. W OKRESIE JEGO DZIAŁANIA W LATACH 1941 -1945 W SS STRAFGEFANGENENLAGER FALSTAD WIĘZIONYCH BYŁO PONAD 4 000 WIĘŹNIÓW Z 15 KRAJÓW. W MIEJSCU EGZEKUCJI, W LESIE W FALSTAD, PRZEPROWADZONO EGZEKUCJĘ NA OKOŁO 220 WIĘŹNIACH.
OBECNIE CENTRUM W FALSTAD EDUKUJE STUDENTÓW W DZIEDZINIE HISTORII WOJENNEJ I PRAW CZŁOWIEKA. CO ROKU CENTRUM JEST ODWIEDZANE PRZEZ PONAD 8 000 STUDENTÓW, A W MUZEUM ZNAJDUJE SIĘ KILKA WYSTAW DOTYCZĄCYCH RÓŻNYCH CZĘŚCI HISTORII OBOZU.
CENTRUM W FALSTAD JEST INSTYTUCJĄ SPONSOROWANĄ PRZEZ PAŃSTWO, POŚWIĘCONĄ EDUKACJI, BADANIOM I PRZEKAZYWANIU INFORMACJI NA TEMAT HISTORII WIĘZIENNEJ II WOJNY ŚWIATOWEJ ORAZ PRAW CZŁOWIEKA. UCZESTNICZY W WIELU GRANTACH EUROPEJSKICH I KRAJOWYCH.
OBECNIE CENTRUM W FALSTAD POSIADA 18 PRACOWNIKÓW: PEDAGOGÓW, BADACZY I ARCHIWISTÓW. @FALSTADSENTERET FACEBOOK
PARTNERZY LOKALNI:
STOWARZYSZENIE PAMIĘCI ZESŁAŃCÓW SYBIRU, @STOWARZYSZENIE PAMIĘCI ZESŁAŃCÓW SYBIRU
ZWIĄZEK SYBIRAKÓW ODDZIAŁ WROCŁAW, @ZWIĄZEK SYBIRAKÓW WROCŁAW
STOWARZYSZENIE DOLNOŚLĄSKA RODZINA KATYŃSKA WE WROCŁAWIU,
TOWARZYSTWO MIŁOŚNIKÓW WROCŁAWIA, @TOWARZYSTWOMILOSNIKOWWROCLAWIA
STOWARZYSZENIE POLAKÓW REPRESJONOWANYCH PRZEZ III RZESZĘ,
STOWARZYSZENIE ODRA-NIEMEN, @STOWARZYSZENIE ODRA-NIEMEN
DOM ZAKONNY PROWINCJI WARSZAWSKIEJ ZGROMADZENIA NAJŚWIĘTSZEGO ODKUPICIELA WE WROCŁAWIU,
ŚLĄSKIE TOWARZYSTWO GENEALOGICZNE WE WROCŁAWIU, @ŚLĄSKIE TOWARZYSTWO GENEALOGICZNE
PATRON MEDIALNY:
RADIO WROCŁAW, @RADIOWROCLAW