Grants

Program upowszechnienia, prezentacji i promocji narzędzi i produktów edukacyjnych PEMC i Ośrodka „Pamięć i Przyszłość”, wizyt studyjnych u partnerów wraz z kwerendami oraz udziałem w wydarzeniach branżowych, na których odbywa się dyskusja o polityce pamięci i historii europejskiej. Zakłada się zorganizowanie co najmniej 6 wydarzeń i prezentacji w 3 różnych krajach w drugiej połowie 2024 roku. Dodatkowo planowane jest 4 udziały w międzynarodowych konferencjach oraz wizytach studyjnych wraz z kwerendami. Realizację projektu należy zatem widzieć jako działania przysługujące się promocji Rzeczypospolitej Polskiej na arenie międzynarodowej.

Zadanie zatem będzie miało dwojaki skutek: z jednej strony poprzez prezentacje wystaw oraz produktów edukacyjnych i działania w social mediach ma trafić bezpośrednio do opinii publicznej, z drugiej ma na celu zacieśnienie współpracy pomiędzy instytucjami na gruncie wspólnego projektu. Wydarzenie towarzyszące prezentacji będzie także okazją do zaproszenia liderów opinii publicznej, organizacji zajmujących się pamięcią, polityków, czy dziennikarzy.

DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW BUDŻETU PAŃSTWA
Dotacja celowa Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Projekt „Polski wkład w europejską pamięć o ofiarach systemów totalitarnych”

253/DF-VII//2024
Dofinansowanie: 200 000,00 zł
Całkowita wartość: 200 000,00zł
Data podpisania umowy: sierpień 2024

Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” jest beneficjentem projektu „Projektowanie uniwersalne kultury – dostępność w instytucjach kultury”, który finansowany jest w ramach działania 3.3 „Systemowa poprawa dostępności” Priorytetu III „Dostępność i usługi dla osób z niepełnosprawnościami” programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021-2027.
Projekt realizowany jest przez Narodowe Centrum Kultury w partnerstwie z Państwowym Funduszem Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
Szczegółowe informacje o projekcie znajdują się na stronie: https://nck.pl/szkolenia-i-rozwoj/projektowanie-uniwersalne-kultury

„Ocalone Dziedzictwa. Regionalne Izby Pamięci Ziem Zachodnich i Północnych” to realizowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego projekt współpracy z podmiotami prowadzącymi izby pamięci w zakresie zabezpieczania gromadzonych przez nie kolekcji. Inicjatorem projektu jest Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” we Wrocławiu, który realizuje zadania projektowe przy wsparciu instytucji współtworzących konsorcjum Sieć Ziem Zachodnich i Północnych.

Izby Pamięci gromadzą świadectwa historycznej zmiany – szczególnie dostrzegalnej na obszarze przyłączonym do Polski w wyniku II wojny światowej, naznaczonym niemal pełną wymianą ludności, która wprost wpłynęła na status lokalnego dziedzictwa kulturowego. Jesteśmy przekonani, że wartości historyczne i kulturowe stworzone przez Polaków na Ziemiach Zachodnich i Północnych miały ogromne znaczenie w historii Polski.

Izby opowiadają i wyjaśniają tę złożoną rzeczywistość za pośrednictwem swoich różnorodnych kolekcji – każdy ze składających się na nie przedmiotów jest darem bardzo konkretnej osoby, a przez to, nośnikiem określonej opowieści. Posiadają nieocenioną wartość źródłową i historyczną, które powinny podlegać szczególnej ochronie.

Na obszarze Ziem Zachodnich i Północnych zidentyfikowaliśmy istnieje co najmniej 150 izb pamięci. W projekcie chcemy podjąć współpracę z 60 izbami, by następnie w 10 spośród nich przygotować wystawy stałe w oparciu o kolekcjonowane przez nich zbiory. Tworząc tym spodobam prawdziwie żywe lokalne muzea.

DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW BUDŻETU PAŃSTWA
Dotacja celowa Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Projekt „Ocalone dziedzictwa. Regionalne Izby Pamięci Ziem Zachodnich i Północnych”

146/DF-VII/2024
Dofinansowanie na rok 2024: 1 084 000,00 zł
Całkowita wartość w 2024 r.: 1 084 000,00 zł
Data podpisana umowy: maj 2024 r.

41/DF-VII/2023
Dofinansowanie na rok 2023: 900 000,00 zł
Całkowita wartość w 2023 r.: 900 000,00 zł
Data podpisania umowy: grudzień 2022 r.

343/DF-VII/2022
Dofinansowanie na rok 2022: 800 000,00 zł, z czego 300 000,00 zł z funduszy inwestycyjnych,
a 500 000,00 zł ze środków na wydatki bieżące
Całkowita wartość w 2022 r.: 800 000,00 zł
Data podpisania umowy: lipiec 2022 r.

Celem realizacji zadania jest wydanie monografii pt. „Najdalsza Polska. Szczecin 1945–1950”. Album, bogato ilustrowany archiwalną ikonografią, będzie w kompleksowy sposób przybliżał historię Szczecina w pierwszych latach po II wojnie światowej, z odniesieniem do sytuacji na tzw. Ziemiach Odzyskanych.

Wydanie monografii pt. „Najdalsza Polska. Szczecin 1945–1950”: Przygotowanie wydawnictwa do druku oraz druk monografii.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

119/DF-VII/2024
Dofinansowanie: 271 000 zł
Całkowita wartość: 271 000 zł
Data podpisania umowy: kwiecień 2024

Przygotowanie layoutu publikacji pt. „Najdalsza Polska. Szczecin 1945-1950”wraz
z pozyskaniem tekstów i pozyskaniem licencji na pierwszą część ikonografii.

Celem realizacji zadania jest przygotowanie tekstu autorskiego monografii pt. „Najdalsza Polska. Szczecin 1945-1950” do druku, obejmujące: redakcję językową, projekt graficzny książki, przygotowanie layoutu, skład, łamanie teksu, niezbędne korekty, recenzję tekstu.

Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego

DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW BUDŻETU PAŃSTWA
Dotacja celowa Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Przygotowanie layoutu publikacji pt. „Najdalsza Polska. Szczecin 1945-1950”wraz z pozyskaniem tekstów i pozyskaniem licencji na pierwszą część ikonografii.

425/DF-VII/DF-VII/2023
Dofinansowanie: 81 200 zł
Całkowita wartość: 81 200 zł
Data podpisania umowy: grudzień 2023

Koncert Milo Ensamble i Nielsa Petera Molvaera

Zespół MILO Ensemble – złożony z artystów pochodzących z różnych kontynentów, wykonujący muzyke etno i jazz na wielu instrumentach akustycznych, takich jak: saksofony, klarnet, oud, saz, santur, trombity, bębny, kalimby. Założyciel MILO Ensemble – Milo Kurtis – szerzej znany jest także jako współzałożyciel Maanam, członek Voo Voo, Izraela czy Osjan. Nils Petter Molvær – norweski kompozytor i trębacz jazzowy, jeden z pionierów nu jazzu. Przez wiele lat członek zespołu Masqualero, od 1997r. Rozpoczął karierę solową. Zręcznie łączy jazz z innymi gatunkami muzycznymi, takimi jak muzyka elektroniczna, rok czy hip-hop. Wydał dziesięć albumów muzycznych, a jego płyta Solid Ether znalazła się w top 3 VG-listy – norweskiej liście przebojów. Dwójka tych wybitnych artystów spotkała się, by wspólnie zaprezentować specjalnie przygotowany repertuar.

DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW BUDŻETU PAŃSTWADotacja celowa Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa NarodowegoProjekt „Koncert Milo Ensamble i Nielsa Petera Molvaera”

266/DF-VII/2023

Dofinansowanie: 250 000 złCałkowita wartość:  250 000 złData podpisania umowy: maj 2023

Koncert Apostolis Anthimos oraz Eric Truffaz, Yoran Vroom i Mr Krime

Apostolis Anthimos – członek zespołów takich jak SBB czy Osjan – od lat tworzy nowe kierunki w muzyce, którą prezentuje w różnych konfiguracjach osobowych na scenach naszego kraju oraz za granicą, promując w ten sposób polską muzykę rozrywkową. W czasie wydarzenia Apostolis Anthimos wystąpił w towarzystwie wybitnych instrumentalistów m.in. znakomitego francuskiego trębacza Erika Truffaza, perkusisty Yorana Vrooma oraz jednego z najbardziej cenionych polskich DJ-ów Mr Krime.

Dodatkowym atutem realizacji projektu było umiejscowienie koncertu w Sali Koncertowej Radia Wrocław – klimatycznej przestrzeni, doskonale przygotowanej do zorganizowania tak unikalnego i niepowtarzalnego koncertu.

DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW BUDŻETU PAŃSTWA
Dotacja celowa Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Projekt „Koncert Apostolis Anthimos oraz Eric Truffaz, Yoran Vroom i Mr Krime”

304/DF-VII/2023

Dofinansowanie: 200 000 zł
Całkowita wartość:  200 000 zł
Data podpisania umowy: czerwiec 2023

Zagospodarowanie terenu skweru przy zbiegu ulic Glinianej, Borowskiej i Dyrekcyjnej wraz z wykonaniem fundamentu pod Pomnik Żołnierzy Niezłomnych

Zagospodarowanie terenu skweru przy zbiegu ulic Glinianej, Borowskiej i Dyrekcyjnej

wraz z wykonaniem fundamentu pod Pomnik Żołnierzy Niezłomnych

Celem realizacji zadania jest zagospodarowanie terenu skweru przy zbiegu ulic Glinianej,

Borowskiej i Dyrekcyjnej wraz z wykonaniem fundamentu w celu posadowienia Pomnika Żołnierzy Niezłomnych

Dotacja celowa Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodząca   z rezerwy ogólnej budżetu państwa 

„Zagospodarowanie terenu skweru przy zbiegu ulic Glinianej, Borowskiej i Dyrekcyjnej wraz z

wykonaniem fundamentu pod Pomnik Żołnierzy Niezłomnych” 

 

171/DF-V/MHK/2023 

Dofinansowanie: 1 800 000 zł
Całkowita wartość:  3 132 810 zł
Data podpisania umowy: wrzesień 2023 

Konferencja naukowa „Centra i peryferie Polski ludowej”

Konferencja jest odpowiedzią na rosnące zainteresowanie badaniami ukazującymi PRL z bardziej oddolnej i zdecentralizowanej perspektywy, które prowadzone są zarówno w skali kraju, jak i poszczególnych regionów. Głównym założeniem jest próba spojrzenia na procesy, zachodzące wówczas zarówno w ważnych ośrodkach, jak i z dala od nich na linii centrum – peryferie, z różnych punktów widzenia. Relacja ta jest rozumiana jako kompatybilny sposób badań i myślenia historycznego. Dopełniają ją zagadnienia takie jak modernizacja i degradacja, postrzegane w różnych aspektach: ekonomicznym, politycznym, społecznym, kulturowym, religijnym i innych.

Wydarzenie ma na celu dowartościowanie badań regionalnych, często niezwykle ciekawych, choć nie zawsze cieszących się zainteresowaniem historyków i ujmowanych w „wielkich narracjach”. Potrzebę tę widzimy zwłaszcza w obszarze badań nad dziejami Ziem Zachodnich i Północnych, w którym większość studiów dotyczy większych ośrodków miejskich.

Organizatorem konferencji jest Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” prowadzący Centrum Historii Zajezdnia we Wrocławiu, a wydarzenie jest skierowane przede wszystkim do badaczy zajmujących się najnowszą historią Polski, ale również do: socjologów, geografów społecznych, ekonomistów, antropologów, historyków sztuki oraz przedstawicieli innych dyscyplin naukowych. Wśród prelegentów znajdą się zarówno doświadczeni i utytułowani naukowcy, jak również młodzi badacze, często wykorzystujący w swych badaniach nowe metody i narzędzia cyfrowe. Wydarzenie to stanie się miejscem debaty akademików o różnych specjalnościach i zainteresowanych, a w wyniku prowadzonych dyskusji wyłoni się wartościowy poznawczo obraz relacji centrum – peryferie Polski ludowej.

Wyniki prezentowanych badań i konferencyjnych dyskusji zostaną później opublikowane w monografii wieloautorskiej.

Wśród potencjalnych zagadnień znajdą się tematy:

  • Duże ośrodki i małe miasta – historie rozwoju i upadku;
  • Modernizacja i degradacja – różne punkty widzenia;
  • Centrum i peryferie widziane z perspektywy napięć, współpracy, powiązań;
  • Relacja wieś a miasto wobec zmian okresu PRL;
  • Przyroda w PRL w kontekście procesów modernizacyjnych;
  • Społeczne oblicza zmian.

Komitet organizacyjny konferencji:

  • Dr Katarzyna Bock-Matuszyk (Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”)
  • Dr hab. Tomasz Głowiński prof. ucz. (Uniwersytet Wrocławski)
  • Dr hab. Wojciech Kucharski (Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”)
  • Dr Ewa Maj (Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”)
  • Prof. dr hab. Adam Makowski (Uniwersytet Szczeciński)
  • Dr Aleksandra Paprot-Wielopolska (Uniwersytet Gdański)
  • Dr hab. Tomasz Przerwa prof. ucz. (Uniwersytet Wrocławski)
  • Marek Szajda (Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”) – sekretarz konferencji

Program wydarzenia: https://www.zajezdnia.org/uploads/media/default/0001/14/63aef280ae7946f79dd1ea761d4913351b93d4c7.pdf

DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW BUDŻETU PAŃSTWA

Program Ministerstwa Edukacji i Nauki „Doskonała Nauka II – wsparcie konferencji naukowych”

Konferencja naukowa „Centra i peryferie Polski ludowej”

KONF/SP/0358/2023/01

Dofinansowanie: 30 000 zł

Całkowita wartość: 34 837 zł

Data podpisania umowy:  wrzesień  2023 r.

Polski wkład w europejską pamięć o ofiarach systemów totalitarnych

Projekt służy upowszechnianiu w skali europejskiej wiedzy o historii i ofiarach systemów totalitarnych, komunizmu i nazizmu, po to, by zbrodnie te nigdy się nie powtórzyły, a Europa mogła kształtować swoją przyszłość w duchu współpracy. Wspólna europejska pamięć o dziejach jest bowiem warunkiem respektowania praw człowieka w przyszłości oraz zrozumienia między społeczeństwami. Jest to szczególnie ważne w dobie agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, wojnie hybrydowej oraz kampanii dezinformacyjnych wykorzystujących historię oraz politykę pamięci do destabilizowania oraz tworzenia podziałów. Projekt służy także upowszechnieniu

wiedzy o wkładzie społeczeństwa polskiego w proces, który doprowadził do upadku systemu komunistycznego w naszej części świata oraz do upowszechnienia wiedzy o oporze społeczeństwa polskiego wobec nazizmu i ukazaniu tych zagadnień w ich europejskim wymiarze i kontekście. Dzięki temu ranga Ośrodka w ramach Platformy Europejskiej Pamięci i Sumienia (PEMC) oraz wśród organizacji pamięci wzrośnie i pozwoli umocnić pozycję Ośrodka, jako polskiej instytucji o europejskim znaczeniu. Nawiązane i kultywowane relacje między organizacjami pozwolą skutecznie organizować międzynarodowe projekty, w których to Ośrodek w szczególe, a polska historia oporu wobec totalitaryzmów w ogóle, będą pełnić ważną rolę.

Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” będzie realizował projekt w kontekście swojej działalności w ramach PEMC, jako zadania własne, służące osiągnięciu celów wspólnych Ośrodka i PEMC. Zadanie wpisuje się w działalność statutową Ośrodka “Pamięć i Przyszłość” i będzie realizować jego misję w zakresie upowszechniania wiedzy historycznej i edukacji. Realizacja tych przedsięwzięć, będzie przez PEMC uznana jako wsparcie Rządu RP i Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego dla działalności PEMC oraz jako odpowiedź na rezolucję Parlamentu Europejskiego z 19 września 2019 (Resolution on the importance of European remembrance for the future of Europe) oraz jako próba realizacji postanowień wspólnego listu w sprawie pamięci europejskiej z 22 lipca 2022 r. podpisanego przez Premierów Polski, Estonii, Łotwy oraz Prezydentów Litwy oraz Rumunii.

Wnioskowana dotacja zostanie przeznaczona zostanie przez Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” na dwa przedsięwzięcia:

1) program upowszechnienia, prezentacji i promocji narzędzi i produktów edukacyjnych PEMC i Ośrodka oraz wizyt studyjnych u partnerów – co najmniej 5 prezentacji w 3 różnych krajach w 2023 roku,

2) organizację międzynarodowej konferencji naukowo-popularyzatorskiej oraz spotkania grupy roboczej PEMC do spraw problematyki muzealnej i edukacji oraz grupy roboczej ds. komunikacji medialnej we Wrocławiu w listopadzie 2023 roku.

Narzędzia i produkty edukacyjne opowiadają w sposób zróżnicowany historię totalitaryzmów w celu kultywowania zrozumienia pomiędzy społeczeństwami w Europie. Upowszechnianie wiedzy i edukacja o historii totalitaryzmów i ich ofiar są kluczem w procesie tworzenia odpornego społeczeństwa demokratycznego, które w sposób świadomy podejmuje decyzje bazując na wnioskach z dziejów XX wieku. Zarówno PEMC jak i Ośrodek mają gotowe narzędzia, które w ramach zadania będą promowane i upowszechniane wśród zróżnicowanych grup odbiorców. Opis merytoryczny narzędzi edukacyjnych służących do realizacji projektu znajduje się w załączniku nr 6.

Niezwykle istotnym zadaniem w projekcie będzie również międzynarodowa konferencja naukowo-popularyzatorska wraz ze spotkaniem grup roboczych PEMC, które skierowane będą do specjalistów, wybitnych naukowców, filozofów, humanistów i liderów opinii z Europy i świata.

Zadania te realizują zatem cele na dwóch różnych poziomach odwołując się do ogólnej opinii publicznej w państwach, gdzie prezentowane będą narzędzia i produkty edukacyjne, a także do grona naukowców, decydentów i liderów w trakcie konferencji oraz podczas spotkań w trakcie wydarzeń promocyjnych i wizyt studyjnych. Komplementarnie prowadzone działania marketingowe i promocyjne zarówno konwencjonalne jak i cyfrowe będą rozpowszechniać informacje o projekcie do szerszych grup odbiorców. Dzięki tym działaniom projekt dotrze zarówno do specjalistów, decydentów, ale także szerszych rzesz opinii publicznej. Część wystaw (“Century of Martyrs”, “European Gulag”) ma również swoje wersje wirtualne dostępne online i zakłada się również możliwość ich szerszej promocji poprzez social media oraz w wyszukiwarkach internetowych.

Kluczowym zagadnieniem jest również prowadzenie działalności edukacyjnej służącej budowaniu i utrwalaniu szacunku dla prawdy historycznej będącej fundamentem sprawiedliwego ładu międzynarodowego i pokojowych stosunków między narodami. Proponowane zadania służą zatem realizacji celów z zakresu upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój

demokracji oraz działalności na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami. Zadanie ma również kluczowe znaczenia dla umocnienia znaczenia PEMC jako sieci organizacji w Unii Europejskiej oraz znaczenia Ośrodka oraz innych polskich organizacji w ramach PEMC. W dzisiejszych czasach dla projektów i aktywności o międzynarodowym znaczeniu jest szeroka sieć partnerów, a dzięki networkingowi stanowiącego rdzeń zadania wykorzystana zostanie sieć PEMC składająca się z organizacji o różnej wielkości (narodowe, lokalne), specyfice (publiczne, NGOs, stowarzyszenia, muzea itd.) oraz zróżnicowanych grupach odbiorców.

Ponadto komunikacja społeczna i marketingowa, prowadzona w wielu państwach europejskich w związku z realizacją zadań w ramach projektu, obejmować będzie również informacje o wsparciu udzielonym przez MKiDN dla projektu. Realizację projektu należy zatem widzieć jako działania przysługujące się promocji Rzeczypospolitej Polskiej na arenie międzynarodowej.

Zadania te są kluczowe, bowiem skupiają się na stworzeniu platformy dyskusyjnej w celu wykorzystania doświadczeń historycznych w kształtowaniu przyszłości Polski i Europy. Kluczowym elementem zadania jest networking między organizacjami w ramach PEMC, oraz nawiązanie szerszych relacji pomiędzy Ośrodkiem i partnerami w trakcie realizacji zadania. Ważną aktywnością zarówno w programie prezentacji oraz programie networkingu będą wizyty studyjne u innych członków PEMC oraz partnerów wydarzeń, które umożliwią nawiązanie nowych, bezpośrednich relacji oraz wzmocnienie istniejących, co pozwoli przeprowadzić zadanie z powodzeniem i może zaowocować ważnymi międzynarodowymi projektami.

Proponowane zadania budować będą na doświadczeniach z realizacji wcześniejszych wspólnych projektów Ośrodka i PEMC i będą wykorzystywać istniejącą siatkę partnerów oraz know-how zdobyte w latach poprzednich. Dzięki temu możliwy będzie do osiągnięcia jeszcze większy efekt synergii pomiędzy instytucjami oraz zwiększy się znaczenie prowadzonych działań i znaczenie Ośrodka jako polskiej instytucji kultury w środowisku międzynarodowym. Należy podkreślić, że stałym, choć nieco nieuchwytnym efektem zadania jest stworzenie stabilnej sieci instytucji partnerskich poprzez sprawny networking.

DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW BUDŻETU PAŃSTWA
Dotacja celowa Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Projekt „Polski wkład w europejską pamięć o ofiarach systemów totalitarnych”

326/DF-VII//2023
Dofinansowanie: 300 000,00 zł
Całkowita wartość: 300 000,00zł
Data podpisania umowy: lipiec 2023

Projekt wydawniczy: „Drudzy w mieście. Życie codzienne ludności polskiej w Legnicy (1945–1948) – monografia Marka Żaka”

Projekt zakłada przygotowanie redakcyjne i wydanie drukiem i w wersji elektronicznej monografii naukowej dr. Marka Żaka „Drudzy w mieście. Życie codzienne ludności polskiej w Legnicy w latach 1945-1448”, jej promocję i dystrybucję. Monografia zostanie wydrukowana w nakładzie 300 egzemplarzy, a jej wersja elektroniczna – upowszechniona w wolnym dostępie, w tym w repozytorium Biblioteki Narodowej. Książka jest poprawioną, uzupełnioną i skróconą wersją dysertacji doktorskiej, obronionej w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Wrocławskiego pod tytułem „Życie codzienne Legnicy 1945-1948”, pod kierunkiem prof. dr. hab. Pawła Jaworskiego w styczniu 2022 r.

Pod koniec tego samego roku praca uzyskała pierwszą nagrodę w drugiej edycji zorganizowanego przez Wydawnictwo Naukowe Ośrodka „Pamięć i Przyszłość” konkursu na najlepszą monografię naukową, którego celem było wyłonienie najwyższej jakości niepublikowanych monografii naukowych poruszających tematykę przeszłości i współczesności Ziem Zachodnich i Północnych Polski.

DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW BUDŻETU PAŃSTWA
Program Ministerstwa Edukacji i Nauki „Doskonała Nauka II”
„Drudzy w mieście. Życie codzienne ludności polskiej w Legnicy (1945–1948) – monografia Marka Żaka”

MONOG/SP/0134/2023/01
Dofinansowanie: 53 000,00 zł
Całkowita wartość: 61 000,00 zł
Data podpisania umowy: sierpień 2023 r.

Prace artystyczne i zakup autorskich praw majątkowych do Pomnika Żołnierzy Niezłomnych

Zakup elementów szklanych (prace artystyczne) i przekazanie autorskich praw majątkowych do projektu Pomnika Żołnierzy Niezłomnych, wyłonionego w konkursie prowadzonym przez Gminę Wrocław, który wygrał projekt, którego autorami są artyści Tomasz Urbanowicz i Konrad Urbanowicz z Wrocławia.

Pomnik Żołnierzy Niezłomnych ma powstać na skwerze u zbiegu ulic Glinianej, Borowskiej i Dyrekcyjnej.

DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW BUDŻETU PAŃSTWA
Dotacja celowa Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Projekt „Prace artystyczne i zakup autorskich praw majątkowych do Pomnika Żołnierzy Niezłomnych”

65/DF-V/MHK/2023
Dofinansowanie: 565 640 zł
Całkowita wartość: 575 640 zł
Data podpisania umowy: luty 2023

Region czy regiony. Ziemie Zachodnie i Północne 1945-1989

Efektem projektu jest publikacja „Region czy regiony. Ziemie Zachodnie i Północne 1945-1989”. Książka ta nie jest publikacją z tezą i – jak się okazało w trakcie prac nad nią – nie daje też ostatecznej odpowiedzi na tytułowe pytanie. Jest to raczej próba zmierzenia się z tym zagadnieniem.

Celem publikacji jest dostarczenie danych do analizy wskazanego problemu i pokazanie możliwych odpowiedzi, a także próba dynamicznej analizy tego zagadnienia, tzn. z uwzględnieniem zmienności w czasie i z różnych perspektyw. Ujętego – to prawda w sposób raczej klasyczny, co dawało jednak czasem zaskakujące efekty. Dodatkowo, co ważne, tak skonstruowana publikacja ma także dostarczać informacji do szerokiego spektrum analiz związanych z powojenną historią Ziem Zachodnich i Północnych, dlatego w wielu tekstach prezentujemy różnorodne dane, w tym statystyczne.

Zaprezentowane w tomie analizy dowodzą, że Ziemie Zachodnie i Północe są fenomenem wartym dostrzeżenia. Przede wszystkim wiąże je wewnętrznie (a jednocześnie wyodrębnia względem otoczenia) jedno z najbardziej kluczowych wydarzeń dziejowych, jakim była II wojna światowa. W jej wyniku dokonały się tu bowiem znaczące procesy, których następstwa trwają do dzisiaj: zmiana przynależności państwowej tych terenów i ich granic (zewnętrznych i wewnętrznych), niemal całkowita wymiana ludności (tu jako odrębny należy traktować Śląsk Opolski), zmiana struktury etnicznej (przede wszystkim polonizacja) i wyznaniowej, a zatem również zmiana języka, kodów kulturowych, strategii politycznych itp. Pozostał krajobraz przyrodniczy i kulturowy, dziedzictwo nierzadko sięgające korzeniami średniowiecza i wcześniejszych epok, a także dość duży, mimo zniszczeń, potencjał gospodarczy. Przerwana została wówczas ciągłość pamięci, a może raczej dotychczasowa pamięć została zastąpiona nowymi narracjami, nadpisana jak palimpsest, ale – jak się okazuje – pozostała możliwa do odczytania i przywrócenia.

Pomysł na niniejszą książkę narodził się podczas dyskusji pt. „Odzyskane? Postulowane? Zintegrowane?” zorganizowanej przez Sieć Ziem Zachodnich i Północnych we Wrocławiu 3 marca 2017 r., w której udział wzięli Andrzej Sakson, Grzegorz Strauchold, Robert Traba i Wojciech Kucharski. Dyskutanci spierali się wówczas o samo pojęcie Ziemie Zachodnie i Północne, zwrócili wtedy uwagę na niebezpieczeństwa wynikające z generalizacji. Padły wówczas również ważne pytania o to, czy Ziemie Zachodnie i Północne w ogóle istnieją (czy i kiedy istniały?), czy też (i od kiedy?) funkcjonują na tym terenie tylko regiony o pewnym wspólnym doświadczeniu z przeszłości. Czy mieszkańcy tego terytorium wiążą (i czy kiedykolwiek wiązali) swoją tożsamość z pojęciem Ziem Zachodnich i Północnych, czy raczej z danym regionem kulturowym i państwem.

Do rozwinięcia i przeanalizowania tych zagadnień zaprosiliśmy 37 autorów, którym bardzo dziękujemy za wytężoną pracę, udział w dyskusjach i twórczy wkład w niniejsze dzieło. Dziękujemy również wszystkim recenzentom – w tym profesorom Padraicowi Kenneyowi i Jerzemu Eislerowi – za zrecenzowanie koncepcji i całości książki oraz recenzującym poszczególne rozdziały: prof. Beacie Konopskiej, prof. Bożenie Domagale, prof. Igorowi Hałagidzie, prof. Robertowi Skobelskiemu, prof. Grzegorzowi Jasińskiemu i prof. Cezaremu Obracht-Prądzyńskiemu.

Redakcja naukowa
dr hab. Wojciech Kucharski; prof. dr hab. Adam Makowski; prof. dr hab. Andrzej Sakson; dr hab. Brygida Solga, prof. PO;
prof. dr hab. Grzegorz Strauchold; dr hab. Ryszard Tomkiewicz

Redakcja merytoryczna
dr Katarzyna Bock-Matuszyk; dr Ewa Maj

Redakcja językowa, korekta i indeksy
dr Bożena Hojka; Olga Rutkowska

Tłumaczenie na język angielski
Language Room | ul. św. Józefa 1/3, 50-329 Wrocław

Projekt i opracowanie graficzne
Eurydyka Kata | re:design | www.redesignstudio.pl

Wydawca
Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”
ul. Grabiszyńska 184
53-235 Wrocław
www.zajezdnia.org

DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW BUDŻETU PAŃSTWA
Program Ministerstwa Edukacji i Nauki „Doskonała Nauka – wsparcie monografii naukowych”
„Świat, który już nie istnieje. Polskie i ukraińskie opowieści biograficzne (1918-1956)”

DNM/SP/550170/2022
Dofinansowanie: 25 900,00 zł
Całkowita wartość: 60 238,00 zł
Data podpisania umowy: grudzień 2022 r.

Świat, który już nie istnieje. Polskie i ukraińskie opowieści biograficzne (1918-1956)

Projekt polegał na wydaniu – drukiem i w postaci ebooka – monografii Marceliny Jakimowicz. Autorka, w oparciu o 50 zarejestrowanych przez siebie relacji autobiograficznych Polaków i Ukraińców, którzy zamieszkiwali małe miasta i wsie Galicji Wschodniej pomiędzy rokiem 1918 a 1956 pokazuje nieistniejący już dziś świat wzajemnych relacji, zmienionych przez wojnę i jej konsekwencje.

Wojna i działania, które były jej konsekwencją, tj. zmiana granic i wielkie migracje ludności, a także „ujednolicenie” społeczności Europy Środkowo-Wschodniej, odcisnęły swoje piętno na życiu każdego żyjącego w tym czasie człowieka. Przez wieki Galicja Wschodnia jako obszar pogranicza cechowała się wielokulturowym charakterem, a za czasów Austro-Węgier wielojęzyczność stanowiła podwaliny zbiorowej tożsamości. XX-wieczny rozwój tożsamości narodowych, nacjonalizmy, terror stalinowski i nazistowski, powojenne zmiany granic były dla wszystkich mieszkańców tego terenu doświadczeniami, które zarówno przedefiniowały ich życie, jak i wpłynęły na krajobraz kulturowy Galicji Wschodniej.

Publikacja opiera się na etnograficznych badaniach terenowych prowadzonych w wybranych miasteczkach i wsiach w Polsce (Dolny Śląsk) i w Ukrainie Zachodniej. Przedstawia, jak wojenne doświadczenia, a także powojenna zmiana granic i masowe migracje wpłynęły na tożsamość osób urodzonych w latach 20. i 30. XX w. w Galicji Wschodniej. W ramach analizy materiału badawczego porównano narracje biograficzne ludzi przesiedlonych podczas powojennych migracji z terenów dawnych województw II RP: tarnopolskiego, stanisławowskiego i lwowskiego na Dolny Śląsk z pamięcią tych, którzy mieli wówczas możliwość wyjazdu, a jednak pozostali na terenach Ukraińskiej SSR i dziś są obywatelami niepodległej Ukrainy. Ukazano pamięć rozmówców o czasach II Rzeczpospolitej, ich wspomnienia o doświadczeniach totalitaryzmów i organizacji życia na terenie powojennej Polski i Ukrainy, a także jak te doświadczenia wpłynęły na ich tożsamość.

Autorka z wielką swobodą porusza się po wielu warstwach tematycznych, robi to błyskotliwie, z erudycją, którą oddają przypisy i która uwidacznia się w sposobie posługiwania się przez nią terminami, w tym jak wyprowadza wnioski i interpretuje. Autorka pokazuje, w jaki sposób wielka historia, wydarzenia o charakterze politycznym lub militarnym wpływały lub mogły wpływać na życie ludzi. Jest to nie tylko narracja, ale i argumentacja spójna, przekonująca, świadcząca o ogromie pracy, jaką wykonała Badaczka z zebranymi przez siebie materiałami. Książka ta pokazuje również, że wywiad autobiograficzny może być źródłem niebanalnych interpretacji bliskich indywidualnemu doświadczeniu i jednocześnie pozwalających zrozumieć szersze zjawiska społeczne i historyczne.

z recenzji Marty Kurkowskiej-Budzan, prof. UJ

Autorka
Marcelina Jakimowicz

Recenzja naukowa
dr hab. Marta Kurkowska-Budzan, prof. UJ

Redakcja merytoryczna
dr Katarzyna Bock-Matuszyk

Koordynator projektu
Gabriela Międlar

Redakcja językowa, korekta, indeksy
Poprawione – Anna Momot

Projekt i opracowanie graficzne
Eurydyka Kata | re:design

Wydawnictwo
Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”
ul. Grabiszyńska 184
53-235 Wrocław

DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW BUDŻETU PAŃSTWA
Program Ministerstwa Edukacji i Nauki „Doskonała Nauka – wsparcie monografii naukowych”
„Świat, który już nie istnieje. Polskie i ukraińskie opowieści biograficzne (1918-1956)”

DNM/SP/547688/2022
Dofinansowanie: 21 700,00 zł
Całkowita wartość: 28 460,00 zł
Data podpisania umowy: grudzień 2022 r.

Konferencja naukowa „Historia mówiona pogranicza” (“Oral History of the Borderlands”)

Pogranicze – zarówno w rozumieniu geograficznym i administracyjnym, jak i społeczno-kulturowym
– jest szczególnego rodzaju obszarem doświadczania kontaktu z innym, odrębnym, obcym;
przestrzenią koegzystencji, współpracy, ale i konfliktu. Pogranicze wskazuje na istnienie granicy
– realnej bądź wyobrażonej, jednak zawsze wpływającej na tych, którzy żyją w jej pobliżu, bez względu na to, czy na co dzień granicę tę dostrzegają. Celem konferencji jest próba refleksji nad uchwytną w relacjach historii mówionej specyfiką życia na rozmaicie rozumianych pograniczach Europy i Świata
– zarówno tych „odwiecznych”, jak i tych, które powstały w XX wieku w wyniku globalnych i lokalnych konfliktów, skutkujących m.in. zmianami granic administracyjnych i migracjami ludności.

Zapraszamy do prezentacji badań wykorzystujących źródła i metodologię oral history do analizy m.in. następujących zagadnień:
● dom/życie codzienne w pobliżu granicą,
● nowe i dawne pogranicza,
● doświadczenie życia na styku regionów,
● ludzie pogranicza,
● granice wyobrażone (kultur, światopoglądów, pokoleń, tożsamości etc.),
● pamięć i dziedzictwo pogranicza.
Jednocześnie organizatorzy pragną zaprosić do szczególnego namysłu nad samą historią mówioną,
jako metodą badawczą wykorzystywaną przez reprezentantów różnych dyscyplin, a przez to niejako
sytuującą się na pograniczu różnych nauk.

Program wydarzenia:

07.06.2022 r.

08.06.2022 r.

DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW BUDŻETU PAŃSTWA
Program Ministerstwa Edukacji i Nauki „Doskonała Nauka – wsparcie konferencji naukowych”
Konferencja naukowa „Historia mówiona pogranicza” („Oral History of the Borderlands”)

DNK/SP/547622/2022
Dofinansowanie: 30 410 zł
Całkowita wartość: 41 441,43 zł
Data podpisania umowy: grudzień 2022 r.

Wrocławski Rocznik Historii Mówionej (wrhm.pl)

Wrocławski Rocznik Historii Mówionej jest  wydawanym przez Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” multidyscyplinarnym, jedynym w Polsce czasopismem naukowym poświęconym oral history, którego celem jest stworzenie platformy do refleksji nad metodą oral history oraz do wymiany doświadczeń różnych ośrodków i osób – przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych – zajmujących się szeroko rozumianą historią mówioną. W periodyku publikowane są wyniki badań naukowych z wykorzystaniem źródeł historii mówionej oraz dyskusje nad samą metodą, a także opracowane naukowo źródła historii mówionej. Czasopismo jest również źródłem informacji o aktualnie prowadzonych badaniach, projektach, organizowanych konferencjach i nowościach wydawniczych, których tematyka dotyczy oral history.

W 2023 r. Ministerstwo Edukacji i Nauki podwyższyło punktację WRHM do 100 pkt. We Wrocławskim Roczniku Historii Mówionej publikują przedstawiciele dziedzin nauk humanistycznych i społecznych, m.in. dyscyplin: historia, językoznawsto, literaturoznawsto, nauki o kulturze i religii, socjologia, psychologia. Czasopismo jest natomiast przypisane do dyscypliny: historia jak również etnologia i antropologia kulturowa.

Od pierwszego numeru kluczowym elementem struktury czasopisma są recenzowane w procedurze double blind review artykuły naukowe oraz krytyczne edycje źródłowe relacji historii mówionej. Oprócz tego publikowane są recenzje polskich i zagranicznych wydawnictw z obszaru historii mówionej oraz aktualności na temat ważnych dla Polski i świata wydarzeń naukowych i projektów w tym temacie. Od 2020 r. W czasopiśmie znalazł się również dział Varia, w którym publikowane są (nierecenzowane) eseje i refleksje z prowadzonych badań oraz wywiady ze czołowymi przedstawicielami środowiska historii mówionej na świecie. W numerze specjalnym z 2018 r. opublikowano wybór przełożonych na język polski kluczowych dla historii mówionej tekstów naukowych.

Wrocławski Rocznik Historii Mówionej jest recenzowanym, otwartym czasopismem. Zapewnia otwarty i bezpłatny dostęp do wszystkich tekstów. Zainteresowane osoby mogą czytać teksty i pobierać je bez ograniczeń technicznych. Prawa autorskie do tekstów należą do Ośrodka „Pamięć i Przyszłość”. O ile nie jest określone inaczej, Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” udostępnia teksty na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0.

Wydawcą i instytucją finansującą czasopismo jest Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” – instytucja kultury finansowana przez miasto Wrocław i Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W 2022 r. Wrocławski Rocznik Historii Mówionej otrzymał dofinansowanie ze środków budżetu państwa w ramach programu „Rozwój czasopism naukowych”.

 

DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW BUDŻETU PAŃSTWA
ROZWÓJ CZASOPISM NAUKOWYCH
Czasopismo Wrocławski Rocznik Historii Mówionej

RCN/SP/0620/2021
Dofinansowanie: 80 000 zł
Całkowita wartość: 95 000 zł
Data podpisania umowy: grudzień 2022 r.

Projekt badawczy „Dziedzictwo kulturowe Odrzańskiej Drogi Wodnej”

Celem projektu jest przeprowadzenie wstępnych badań poszukiwawczych na terenie Wrocławskiego Węzła Wodnego i sondażowo poniżej stopnia wodnego Rędzin. Badania będą prowadzone za pomocą metod nieinwazyjnych: sonar i ewentualnie kamery akustycznej. Na tym etapie nie zakładamy eksploracji archeologicznej obiektów i zidentyfikowanych stanowisk podwodnych. Efektem projektu będzie raport z badań z identyfikacją miejsc, w których znajdują się zatopione zabytki techniki, ewentualnie inne zabytki, które uda się odnaleźć. Dodatkowo powstanie dokumentacja sonograficzna, w tym mapy batymetryczne wytypowanych odcinków Odry (wraz z ich interpretacją) oraz dokumentacja filmowa lub fotograficzna wykonana z dronu.

 

DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW BUDŻETU PAŃSTWA
Dotacja celowa Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Projekt „Dziedzictwo kulturowe Odrzańskiej Drogi Wodnej”
Dofinansowanie: 95 000,00 zł
Całkowita wartość: 95 000,00 zł
Data podpisania umowy: maj 2023 r.

Wystawa mobilna „Dziedzictwa Ziem Zachodnich i Północnych”

Projekt „Wystawa mobilna Dziedzictwa Ziem Zachodnich i Północnych” zakłada przygotowanie, wyprodukowanie i trzykrotną ekspozycję plenerowej, wielkogabarytowej (o powierzchni ok. 100 m2) wystawy mobilnej, oraz utrwalenie jej treści w drukowanym katalogu towarzyszącym wystawie.

Narracja na wystawie – za pośrednictwem tekstów autorskich, celowo dobranej ikonografii, zaprezentowanym eksponatom i prostym interakcjom – poprowadzi zwiedzających przez różne wymiary dziedzictw kultury materialnej i duchowej zastanych przez nowych mieszkańców Ziem Zachodnich i Północnych (dalej: ZZiP), którzy zasiedlili tereny włączone do Polski w konsekwencji II wojny światowej, przez nich tutaj przywiezionych oraz na tych terenach wytworzonych.

Wystawa, oprócz najciekawszych przykładów z całego obszaru ZZiP, zwróci m.in. uwagę na różnorodny i zmieniający się w czasie stosunek nowych mieszkańców do dziedzictwa poniemieckiego – od dyktowanej doświadczeniem okupacji niechęci i planowego niszczenia, przed adaptację i planową ekspozycję (jak było to choćby ze sztuką gotycką – symbolem piastowskiej przeszłości tych ziem), przetworzenie i akceptację, po ożywione w ostatnich latach zainteresowanie i restaurację. Podkreślona zostanie również specyfika dziedzictw ZZiP, wynikająca z historycznego doświadczenia powojennej wymiany dotychczasowej ludności na przybyszów z różnych stron Polski i świata, w tym przedstawicieli rozmaitych mniejszości narodowych, etnicznych i religijnych, co dało początek niezwykłemu rozwojowi nowej jakości kultur i tradycji.

Na wystawie zaprezentowane zostaną możliwie liczne przykłady z mniejszych miejscowości tego obszaru, by celowo odejść od dominującego w obecnych narracjach skupienia na lokalnych centrach administracyjnych. Pierwszy wernisaż wystawy odbędzie się w Opolu w październiku 2023 r.

 

DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW BUDŻETU PAŃSTWA
Program Ministerstwa Edukacji i Nauki „ Społeczna odpowiedzialność nauki – Popularyzacja nauki i promocja sportu”
Wystawa mobilna „Dziedzictwa Ziem Zachodnich i Północnych”

SONP/SP/550200/2022
Dofinansowanie: 366 600,00 zł
Całkowita wartość: 416 600,00 zł
Data podpisania umowy: grudzień 2022 r.

Cykl debat: Między miastem a regionem. Dolny Śląsk po 1945 r. widziany z różnych perspektyw

Opis: Założeniem projektu jest upowszechnienie wiedzy historycznej poprzez organizację cyklu czterech

popularnonaukowych debat pod wspólnym tytułem „Między miastem a regionem. Dolny Śląsk po 1945 r. widziany z różnych perspektyw” we współpracy z muzeami regionalnymi w: Jeleniej Górze w Muzeum Karkonoskim (marzec 2023), Wałbrzychu w Muzeum Porcelany (kwiecień 2023), Legnicy w Muzeum Miedzi (maj 2023) oraz we wrocławskim Centrum Historii Zajezdnia (czerwiec 2023), gdzie też nastąpi podsumowanie cyklu. W rozmowach o najnowszej historii tych terenów, ale również o kulturze, gospodarce, turystyce, architekturze czy innych kwestiach wezmą udział naukowcy, społecznicy, muzealnicy, regionaliści, nauczyciele – osoby związane z danymi miastami i regionami lub podejmujące badania na temat tych obszarów. Do udziału w wydarzeniu zaproszeni są mieszkańcy danych terenów, turyści, kuracjusze i wszystkie osoby zainteresowane historią regionalną oraz lokalną. Cykl debat o charakterze popularnonaukowym ma na celu skłonienie do refleksji nad powojennymi dziejami regionu w ujęciu interdyscyplinarnym, ze szczególnym uwzględnieniem miast i subregionów istniejących w ramach podziału administracyjnego z lat 1975-1998. Debaty mają za zadanie pogłębić wiedzę o dziejach Dolnego Śląska, zainicjować dyskusję o istotnych wydarzeniach i elementach tworzących specyfikę miejsca, a także zwrócić uwagę na procesy tożsamościowotwórcze i istniejącą identyfikację z małymi ojczyznami.

Program: Społeczna odpowiedzialność nauki II

Moduł: Popularyzacja nauki

DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW BUDŻETU PAŃSTWA
Umowa nr: POPUL/SP/0441/2023/ 01
Dofinansowanie: 8 000 zł
Całkowita wartość: 11 204,05 zł
Data podpisania umowy: sierpień 2023 r.

Kurs dla nauczycieli “Od PRL do III RP”.

Głównym celem kursu jest podnoszenie kwalifikacji nauczycieli, rozwijanie kompetencji twardych i miękkich w zakresie nauczania historii i WOS. Tematyka zajęć obejmuje okres totalitarnego komunizmu lat 1947-1956, autokratyczne, monopolistyczne rządy PZPR w latach 1956-1989 oraz dzieje oporu społecznego od PRL  do czasów III Rzeczpospolitej.

Udział w szkoleniu pozwoli nauczycielom zdobyć narzędzia i kompetencje pomocne w rozbudzaniu zainteresowania uczniów historią Polski lat 1947-1989. Oprócz treści merytorycznych przekazywanych przez wybitnych i uznanych w kraju specjalistów i pasjonatów w danej dziedzinie, wyróżniającym i niezwykle ważnym walorem kursu jest blok zajęć dedykowanych interaktywnym metodom nauczania, z wykorzystaniem m.in. filmu, infografiki, gier dydaktycznych, przestrzeni miejskiej, sztuk wizualnych czy fotografii i dokumentów życia codziennego.

DOFINANSOWANO ZE ŚRODKÓW BUDŻETU PAŃSTWA
Dotacja celowa Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Projekt „Od PRL do III RP”
Dofinansowanie: 302 000,00 zł
Całkowita wartość: 302 000,00 zł
Data podpisania umowy: sierpień 2022 r.

© Centrum Historii Zajezdnia 2024 All right reserved.